De programmabegroting over 2020 en de meerjarenraming 2021-2023 was een grote uitdaging en een stevige opgave voor ambtenaren en college. Zij hebben een sluitende begroting weten voor te leggen aan de raad en wij willen hen complimenteren met het uitstekende werk.
In 2019 zijn wij geconfronteerd met stevige tekorten. Tegenvallers bij jeugd, zorg, projecten en algemene uitkering zorgden ervoor dat het college en ambtenaren dit jaar al heel wat bij te sturen hadden. En dat hebben ze adequaat opgepakt en het oordeel van de Rekenkamer bevestigt dat.
De VVD vecht altijd tegen verhoging van de belastingen uitgezonderd de inflatie. Op dat gebied is de begroting voor ons dus een klein feestje: ook dit keer worden de belastingen niet verhoogd.
De staat van de Looxmagracht is de VVD al een hele tijd een doorn in het oog. Wij zijn echt blij dat dit nu wordt aangepakt en te zijner tijd ook de kade in Gaastmeer. In een gemeente waar het goed leven is, is de openbare ruimte ook op orde en daar horen deze kades ook bij.
Zoals bekend heeft de VVD al een aantal jaren op rij gepleit voor een hoger weerstandsvermogen. Helaas is dat tot op heden niet gelukt. In de bestuursrapportage van juni van dit jaar werd al een tekort aangegeven van meer dan 8 miljoen en dan zitten we nog maar op de helft van het jaar. Zet dat af tegen het weerstandsvermogen van 8,9 miljoen en dan begrijpt u misschien waarom de VVD graag een hoger weerstandsvermogen had gezien.
Wij zijn daarom voorstanders van het schommelfonds, waarbij eventuele tegenvallers in de algemene uitkering kunnen worden opgevangen.
Wat de ombuigingen betreft is de VVD er in dit kader van overtuigd dat niets onbespreekbaar zou moeten zijn. De uitkomst van een discussie over bijvoorbeeld sportaccommodaties is dan misschien niet direct sluiting, maar het kan ook zijn dat deze beter benut kunnen worden in overleg met de inwoners. Wij rekenen erop dat in overleg met de inwoners gezocht wordt naar nieuwe mogelijkheden. En daarbij doet de VVD een oproep aan de inwoners, zoals al eerder bij de discussie over zwembad Vitaloo: denk mee met de gemeente over hoe de accommodatie beter of meer ingezet kan worden, zodat deze voor stad, dorp of kern behouden kan worden. Maar ook bij dorpshuizen en multifunctionele centra is de inzet en het meedenken van de inwoners onontbeerlijk. Dat kan zijn door vrijwilligerswerk, maar ook door met ideeën te komen voor een beter gebruik.
De VVD is blij dat de precariogelden van de afgelopen jaren inmiddels definitief kunnen worden gerekend tot incidentele baten. Daardoor lukt het toch om te investeren in de toekomst. Er ligt een mooie investerings- en ontwikkelagenda klaar voor de toekomst. Prachtig dat dit in deze tijd kan!
In het sociaal domein zijn er grote uitdagingen: we zien dat het aantal aanvragen voor hulp stijgt en de kosten toenemen. Zorg is leidend, maar om het betaalbaar te houden moeten we erop letten dat de hulp efficiënt wordt ingezet. Geen dubbele dingen doen, geen 2 hulpverleners laten komen waar ook 1 het af zou kunnen, goede controle of de zorgaanbieders doen waarvoor ze ingehuurd zijn en ook hen motiveren om mee te denken in de slag naar efficiëntie. Vanaf 2015 hebben we inmiddels een schat aan ervaring opgedaan en is het sociaal domein in deze gemeente geëvalueerd. Laten we met deze kennis zo snel moge¬lijk de voorgestelde verbeteringen doorvoeren en het beleid herijken. We zijn zeker op de goede weg, maar we zijn er nog niet.
De VVD vraagt extra aandacht voor de gebiedsteams. De druk wordt steeds groter op de gebiedsteams, er is veel verloop en de instroom is beperkt doordat er gewoon te weinig mensen zijn die dit werk kunnen doen. Bovendien lijken de eisen steeds hoger te worden en de administratieve rompslomp steeds ingewikkelder. Goede verslaglegging is soms echt noodzakelijk, maar bij simpele enkelvoudige aanvragen moet het eenvoudiger en sneller kunnen. Daar geldt ‘in vertrouwen loslaten’.
Bij de ombuigingsvoorstellen wordt de armoedebestrijding genoemd. De VVD vindt het goed dat dit bespreekbaar wordt gemaakt, ook in het kader van de armoedeval bij werkenden. De VVD gunt gezinnen in armoede een vakantie van harte, maar wij gunnen dat de vele werkenden ook. Met name werkende mensen, die nauwelijks meer overhouden dan de minima.
Dit jaar bleek dat werkende gezinnen geen tijd hadden voor een vakantie in de zomerperiode. En die hadden dan pech: zij mochten niet, want het aanbod geldt alleen in de zomervakantie. De VVD heeft daarover vragen gesteld aan het col¬lege of het mogelijk gemaakt kon worden dat deze gezinnen toch op vakantie kunnen buiten de zomerperiode. Gelukkig heeft het college nu besloten deze werkenden tegemoet te komen.
Landbouw en landschap hebben een prominente rol in deze programmabegroting. De gemeente is ambitieus en wil zich profileren als de landbouwgemeente van Nederland. En dat landbouw aandacht van de gemeente krijgt is prima; het is immers een zeer belangrijke economische pijler in Fryslân.
Landbouwbeleid is vooral voorbehouden aan de Europese Gemeenschap, de rijksoverheid en de provincies. Het is dan ook een uitdaging voor de gemeente om haar rol in deze te vinden met de Omgevingsvisie en de Omgevingsplannen.
Aangezien de gemeente het voortouw wil nemen en zich wil profileren als experimenteergebied is de VVD benieuwd naar concrete plannen van het college.
Wij willen er wel voor waken dat er experimenten plaatsvinden, die een paar kilometer verderop al hebben plaatsgevonden en waarvan de resultaten bekend zijn.
Natuurlijk zijn er ook zorgen vanuit de maatschappij over de landbouw en het landschap. Zoals de VVD al eerder heeft aangegeven is de landbouw zich van haar rol in het landschap bewust en er zijn al vele initiatieven op het gebied van duurzaamheid en biodiversiteitsherstel. Maar de impact van energietransitie en bebouwing van het open landschap heeft de komende jaren nog een veel grotere impact op het landschap.
En de VVD begrijpt dan ook de zorgen van het Planbureau voor de Leefomgeving, die pleit voor betere bescherming van het landschap in verband met de snelle opmars van zonneparken, bebouwing etc.
Ook hier pleit de VVD ervoor dat alles bespreekbaar moet zijn en dat we samen de juiste keuzes moeten maken. Waarom zouden wij alleen maar gefocust zijn op wind- en zonne-energie en zijn wij nog niet bezig met zoiets als waterstof? Niet alleen uitgaan van de bestaande mogelijkheden, maar juist ook op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden.